365 dagen een bloeiende tuin

Wilde bijen en vlinders zijn te vinden vanaf het vroege voorjaar tot laat in de herfst. In die tijd zijn zij afhankelijk van bloemen voor hun voedsel. Hoe zorg jij voor genoeg voedsel in je tuin?

doordat er steeds minder bloemen zijn voor wilde bijen en andere bestuivers wordt het voor veel van hen steeds moeilijker om te overleven. Hoe zorgen we ervoor dat bijen, rupsen en vlinders het hele jaar door voldoende voedsel hebben om te overleven? En welke planten zijn daarvoor geschikt? In deze blog geven we antwoord op die vragen én presenteren we de Pollinator bloeiboog.

Drachtplanten

Welke planten zijn geschikt voor bestuivers? Het meeste voedsel komt van zogenaamde drachtplanten. Een drachtplant is een plant die veel nectar en pollen produceert, en op die manier een belangrijke voedselbron vormt voor insecten. De relatie tussen drachtplanten en insecten zoals bijen is symbiotisch, wat betekent dat zowel plant als insect hiervan profiteert. Wanneer de insecten druk zijn met het vervoeren en consumeren van nectar en pollen dragen ze namelijk ook bij aan de bevruchting van de plantensoort. 

Bloeiboog

Er zit veel variatie in de momenten waarop verschillende bijensoorten leven. Hommels en honingbijen zijn bijvoorbeeld langer te vinden dan solitaire bijen, omdat zij meerdere generaties werksters voortbrengen in een jaar. Hommels hebben van het vroege voorjaar tot laat in de zomer voldoende voedsel nodig om hun kolonie op te bouwen. Onderbrekingen in het voedselaanbod (door bijvoorbeeld ongunstig maaibeleid) zorgen er daarom voor dat hommels sterker in aantallen achteruit gaan dan sommige andere wilde bijensoorten.

Solitaire bijen leven juist heel seizoensgebonden: hun leven als vliegende bij komt overeen met de bloeiduur van de door hen bezochte bloemen. Afhankelijk van de soort is een wilde bij daarom maximaal 3 maanden per jaar te zien. Maar met name de soorten die in de zomer actief zijn hebben het zwaar, omdat er in de zomer te weinig bloemen beschikbaar zijn (Scheper et al., 2014). Dit komt onder andere doordat dankzij klimaatverandering veel bloemen eerder in bloei staan dan verwacht, waardoor wilde bijen nogal eens de plank mis slaan. Wil je het hele jaar door bijen kunnen voeden in jouw tuin? Zorg dan dus voor bloemen die elkaar afwisselen in bloei en groei. 

Om je een idee te geven van een goede combinatie drachtplanten hebben we een voorbeeld gemaakt van een bloeiboog. Deze planten bieden samen het hele jaar rond nectar en pollen. Het is goed om je te realiseren dat dit slechts één van de voorbeelden van een bloeiboog is. Onderaan deze blog vind je een aantal bronnen met nog veel meer drachtplanten. We hopen dat dit je inspireert om te kijken welke planten jouw tuin nog kan gebruiken om bijen het hele jaar door te voorzien van voedsel!

Waardplanten

Naast drachtplanten vormen waardplanten ook een belangrijke voedselbron voor bestuivers. Waardplanten zijn planten waar vlinders hun eitjes op afzetten. Wanneer de rupsjes geboren worden eten ze zich helemaal rond aan de plant. Helaas voor de waardplant is hier geen sprake van een symbiotische relatie. De groeiende rupsjes eten de plant namelijk helemaal kaal, soms tot het punt waarop de plant zo zwak is dat hij sterft…

Sommige vlindersoorten zijn erg kieskeurig en leggen hun eitjes op slechts één bepaalde soort waardplant. Wanneer deze plant onvindbaar is komt de voortplanting van deze vlinders in gevaar. Daarom is het belangrijk deze vlinders te helpen door ervoor te zorgen dat ze de specifieke waardplant kunnen vinden. Belangrijke waardplanten zijn diverse grassen, kruiden en koolsoorten. Een van de belangrijkste waardplanten is de brandnetel, waar ongeveer 50 vlindersoorten hun eitjes op leggen. De rupsen van vlinders zoals dagpauwoog, atalanta en landkaartje zijn afhankelijk van de brandnetel. Maar ook venkel, dille, look-zonder-look, gewone rupsklaver en viooltjes zijn geliefde waardplanten onder verschillende vlindersoorten.

Onkruid bestaat niet

Tot slot is het goed om je ervan bewust te zijn dat veel planten die wij meestal aanzien als onkruid vaak belangrijk zijn voor bestuivers. Rode klaver, paardenbloemen en pinksterbloemen zijn bijvoorbeeld uitstekende dracht- en/of waardplanten. En hoewel veel mensen deze planten in eerste instantie niet in hun tuin zouden plaatsen, zien ook steeds meer mensen de schoonheid in van een wildere tuin, waarin ‘onkruid’ bewust een plek krijgt. Dit trekt veel bijen en vlinders aan, met alle schoonheid van dien.

Ben je benieuwd hoeveel nectar en/of stuifmeel een bepaalde plant geeft? Op deze website vind je een database van veel drachtplanten in Nederland, inclusief de bestuivers die van deze plant gebruik maken. Wil je een specifieke bijensoort van de Rode Lijst Bijen naar je tuin lokken? Dan kan je via deze website informatie vinden over de voedselvoorkeur van een bepaalde soort.

Leestips

Nog twee lijsten met drachtplanten:

https://beeheroes.nl/nl/item/749-nationale-bijentelling-en-pollinator-academy

http://www.imkerpedia.nl/wiki/index.php?title=Drachtplanten

Een lijst met waardplanten:

https://assets.vlinderstichting.nl/docs/0a2cea8b-cedd-450c-9289-0600632e7591.pdf

Andere voorbeelden van een bloeiboog:‍

https://www.pokon.nl/nieuws/kalender-bijvriendelijke-tuin/https://

www.beedeals.nl/wp-content/uploads/2018/01/006-Bloeiende-windkeringen.pdf